15 Οκτ 2007

Καθημερινός Πολιτισμός - Μία πρόταση

Μια ζωή μιλάμε, στη χώρα μας. Για τα σπουδαία πνεύματά μας. Που είναι σπουδαία, αλλά μας τα καταπιέζει η «Ελλάδα» - για την «Ελλάδα» μιλάμε, όποτε μας δε μας βολεύει, σαν να’ναι κάποιο κακό ξωτικό, σαν να μην είναι όλοι εμείς που ζούμε σ’αυτήν και την απομυζούμε καθημερινά. Το πολύ-πολύ να ρίξουμε το φταίξιμο όχι στην «Ελλάδα» αορίστως, αλλά σε αυτούς που την κυβερνούν. Αορίστως. Κατηγορούμε χωρίς ποτέ να έχουμε μία αντιπρόταση. Για το ΤΙ είναι αυτό/αυτά που δε μας αρέσει, και ΤΙ μπορούμε να κάνουμε (και όχι μπορεί να γίνει) γι’αυτό/αυτά.

Κοκορευόμαστε ότι είμαστε η κοιτίδα του πολιτισμού. Είμαστε. Κοκορεύομαι κι εγώ γι’αυτό. Παράλληλα, όμως, είναι κάτι για το οποίο, σήμερα, ντρέπομαι. Γιατί δεν υπάρχει πουθενά τίποτε και κανείς γύρω μου που να το αποδεικνύει. Λέω, λοιπόν, σήμερα, να το πιάσω απ’τη βιτρίνα. Και όποιος αρνηθεί το σπουδαιότατο ρόλο που ανέκαθεν παίζει η αισθητική στη ζωή των Ελλήνων και κάθε όντος στον πλανήτη, μάλλον δεν έχει δικαίωμα να μιλά εκ’μέρους κανενός πολιτισμού και κανενός Έλληνα.

Η βιτρίνα μας είναι τα κτίριά μας. Χτισμένα άναρχα, άχρωμα, άσχημα. Παρατημένα. Η καλύτερη λύση, βέβαια, θα ήταν να πέσουν μερικές βόμβες πάνω στην Ελλάδα, να ισοπεδώσουν τις πόλεις, και ν’αρχίσουμε να χτίζουμε απ’την αρχή, με πολεοδομικό κι αρχιτεκτονικό σχέδιο. Θα ήταν πολύ δραστικό μέτρο αυτό, όμως, ομολογώ, και δαπανηρό σε σημείο που καμία οικονομία στον κόσμο δεν πιστεύω ότι θα το άντεχε. Αντ’αυτού έχω μια άκρως ρεαλιστική και βιώσιμη λύση να προτείνω. Που δε θα ομορφύνει μόνο τις πόλεις, αλλά θα κάνει πιο υπεύθυνους και τους πολίτες.

Όλα ξεκινούν από το πρόστιμο, βεβαίως και δυστυχώς. Γιατί στην όμορφη πατρίδα μας έχουμε ξεχάσει τις έννοιες «σεβασμός» κι «αισθητική», πόσω μάλλον το ότι κάποια πράγματα, όπως εν προκειμένω η θέα, ανήκουν σε όλους, και ως τέτοια πρέπει να τα σεβόμαστε και να τα προσέχουμε περισσότερο κι απ’το ίδιο μας το σπίτι.

Κατ’αρχάς θα πρέπει να ενισχυθεί η θέση της πολεοδομίας και της αρχιτεκτονικής στη χώρα μας. Σε κάθε περιοχή να οριστεί και επιβληθεί με ευλάβεια ο πολεοδομικός, αρχιτεκτονικός και εικαστικός χαρακτήρας της. Και από κει και πέρα να θεσπιστεί και να τηρείται αυστηρός νόμος σχετικά με το ποιος χτίζει τι, πού και πώς. Αυτό για να διορθώνονται τα κακώς κείμενα από εδώ και πέρα. Γι’αυτό θα πρέπει να είναι ένας νόμος που να ισχύει και αναδρομικά.

Θα πρέπει όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων να υποχρεωθούν δια νόμου να φτιάξουν τις προσόψεις των κτιρίων τους σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά πρότυπα της περιοχής. Μία νεοκλασική πρόσοψη σ’ένα κτίριο, για παράδειγμα και αναλόγα με την περιοχή, δεν κοστίζει όσο ένα κτίριο, προφανώς, και ανυψώνει στο ανάλογο μέτρο το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής. Κι αυτός είναι ένας νόμος που θα έπρεπε να ξεκινήσει να εφαρμόζεται σταδιακά, από ιδιοκτήτες μεγάλων οικοδομημάτων, αρχικά, έως ότου υποχρεώσει και τον τελευταίο πολίτη της χώρας να συμμορφωθεί – άλλωστε το κόστος του εξωραϊσμού των κτιρίων είναι ευθέως ανάλογο με το μέγεθός τους. Το βρίσκω απαράδεκτο, πχ, να περνάω έξω από ξενοδοχεία πολυτελείας και πρώτης κατηγορίας στο κέντρο της Αθήνας, και να επιβαρύνουν με ασχήμια το ήδη πληγωμένο αστικό τοπίο. Όταν οι ιδιοκτήτες τους σαφώς και έχουν τους πόρους να τα κάνουν κοσμήματα, όχι όπως κατεβάσει το (νεόπλουτο;) μυαλό τους, αλλά όπως θα έχει κρατικά, κεντρικά σχεδιαστεί και καθοριστεί πώς πρέπει να είναι η αρχιτεκτονική εικόνα της Αθήνας και της κάθε ελληνικής πόλης. Είναι απαράδεκτο τα πρώτα κτήρια που προσβάλλουν την αισθητική ημών των πολιτών να είναι οικοδομήματα επιχειρηματιών που όπως πολύ καλά λέει ο λαός «δεν ξέρουν τι έχουν». Σε περίπτωση που κάποιος δε συμμορφώνεται με το μέτρο, θα οφείλει να καταβάλλει (φουσκωμένο, ελπίζω) πρόστιμο. Το οποίο, τουλάχιστον, θα είναι από τις λίγες φορές που θα επιβάλλεται για πραγματικά καλό σκοπό!

Η θέα – όπως και το περιβάλλον – δεν ανήκει σε κανέναν. Η θέα ανήκει σε όλους. Ένα κράτος που νοιάζεται για τους πολίτες του, την ιστορία του και το μέλλον του, πρέπει να μπορεί να προστατέψει τον πολιτισμό του, κι η βιτρίνα του πολιτισμού του είναι η εικόνα των πόλεών του. Ένα υπεύθυνο κράτος πρέπει να βρει τη βούληση και την αποφασιστικότητα να θεσπίσει νόμο και να διδάξει αισθητική στους πολίτες του. Αισθητική που ξεκινά από την καθημερινότητά μας.

Όχι. Δεν είναι πολυτέλεια αυτό που προτείνω. Είναι πρωταρχική βασική ανάγκη. Όλων μας.

10 σχόλια:

Παναγιώτης Παπαχατζής είπε...

Δεν νομίζω οτι η νεοκλασσική αρχιτεκτονική είναι πανάκεια. Και οι μοντέρνες τάσεις έχουν απίστευτη καλαισθησία, πολλές φορές. Τρανταχτό παράδειγμα αυτού είναι η Βαρκελώνη. Η αναμόρφωση της πόλης, πριν υποδεχθεί τους Ολυμπιακούς αγώνες, έγινε με το καλαίσθητο πάντρεμα του παλιού και του νέου.
Βασικός, οπότε, παράγοντας είναι το γούστο και αυτό με την σειρά του είναι τόσο υποκειμενικό όσο λίγα πράγματα σε αυτό τον κόσμο.
Σε αυτή την πόλη, πρέπει πρώτα πόλλα να αποκτήσουμε γούστο εμείς οι πολίτες.
Να καταλάβουμε π.χ οτι το να κλείνουμε με λαμαρίνα ένα χώρο της αυλής, για να βάζουμε το αυτοκίνητο μας, είναι μια κίνηση ασχήμιας.
Ότι, το να θέλουμε να φτιάξουμε σπίτι φιλανδικού τύπου, στο Χαιδάρι, μόνο γελοίο, μπορεί να χαρακτηριστεί.
Πολύ απλά, θέλω να σου πω, ότι η αλλαγή δεν είναι αναγκαίο να αρχίσει απο τα σπουδαία, τα μεγάλα και τα ακριβά, αλλά απο τα μικρά και, φαινομενικά, ασήμαντα...

Ili είπε...

Μα δεν προτείνω το είδος της αρχιτεκτονικής που πρέπει ν'ακολουθηθεί, αλλά ότι πρέπει να γίνει μια μελέτη, για το τι ταιριάζει στον χαρακτήρα της κάθε πόλης, κι από κει και πέρα να ακολουθηθεί αυστηρά.

Ανώνυμος είπε...

Και εδώ πάλι ρύθμιση..
Χρειάζεται λαός, άντε τώρα να τα βάλεις με τους βουβούς της διαπλοκής..

αντωνης είπε...

"Γι’αυτό θα πρέπει να είναι ένας νόμος που να ισχύει και αναδρομικά."
"Πρέπει όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων να υποχρεωθούν δια νόμου να φτιάξουν τις προσόψεις των κτιρίων τους σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά πρότυπα της περιοχής".

??? Συγνωμη, αλλά δεν το βρισκω και τοσο δημοκρατικο αυτο που προτεινεις.

κατα τη γνωμη μου η Αττικη δεν μπορει να διορθωθει, δεν ειμαι αισιοδοξος. Και κατι γενικοτερο, γειτονακι. Εμεις στις περιοχες που μενουμε δεν εχουμε ακομα ουτε τα βασικα και εχουμε παρα πολλες ελλειψεις (βλεπε αποχετευση, χωματερες κ.α.), η βιτρινα μας ενοιαξε;

Ili είπε...

Η αισθητική σε αυτή τη χώρα ήταν το Α και το Ω κάποτε, κάποτε= όταν μεγαλούργησε. Τώρα τη θεωρείτε μηδαμινής σημασίας... Και μόνο αυτό λέει πολλά.

@a.g ας μην είναι δημοκρατικό για κάποιους (αν και δημοκρατικό είναι, *αναρχικό* ως έχει, δεν είναι), θα είναι ανθρώπινο για όλους εμάς που κατοικούμε αυτή τη χώρα και ζηλεύουμε το κάθε Παρίσι και την κάθε Βαρκελώνη. Όταν η βαρειά βιομηχανία αυτής της χώρας είναι ο πολιτισμός της, είναι απαράδεκτο να τον έχουμε τόσο χαμηλά στις προτεραιότητές μας σαν κράτος και σαν πολίτες.

Και μην ξεχνάτε ότι η βιτρίνα επηρεάζει και την επισκεψιμότητα, αν θέλετε να μιλήσουμε και για οικονομία και η αισθητική του περιβάλλοντος που κατοικούμε δε σας απασχολεί. Και μία όμορφη χώρα δέχεται και περισσότερους τουρίστες de facto. Δεν τους *κρατάει* εάν δεν υπάρχει και η σωστή υποδομή, αλλά αυτό είναι κουβέντα για άλλο θέμα.

@Παπαχατζής, όταν οι πολίτες δεν έχουν γούστο, κάποιος πρέπει να επιμεληθεί την καλαισθησία της χώρας για εκείνους. Θέλω πολύ, και μπορεί να γίνει, μια μέρα να βγάζουμε βόλτα τα πιτσιρίκια μας σε μια όμορφη, πραγματικά όμορφη Αθήνα, θεσσαλονίκη, Πάτρα, όπου ζει ο καθένας μας....

ΥΓ: Το "σπίτι φιλανδικού τύπου, στο Χαιδάρι" και όλα τα παρόμοια παραδείγματα που έχω κι εγώ στο μυαλό μου, για μένα δικτατορία της αισθητικής και του δημόσιου χώρου είναι. Γιατί η θέα ενός σπιτιού είναι μέρος του δημόσιου χώρου για να του συμπεριφέρεται ο καθένας όπως του καπνίσει.

αντωνης είπε...

θα είναι ανθρώπινο για όλους εμάς που κατοικούμε αυτή τη χώρα και ζηλεύουμε το κάθε Παρίσι και την κάθε Βαρκελώνη.

δεν μπορω να συγκρινω την Ελλαδα με τις προηγμενες χωρες, δυστυχως, οταν ακομα δεν εχουμε τα βασικα. Οταν για να παμε μεχρι την Πατρα πχ, περναμε απο την καρμανιολα-εθνικη οδο Κορινθου-Πατρων. Οταν καποια νησια δεν εχουν καμια ιατρικη φροντιδα, και ποσα ακομα παραδειγματα ελλειψης των βασικων πραγματων τα οποια σε μια σοβαρη χωρα υπαρχουν εδω και 10ετιες, δεν μπορω να σκεφτομαι τη βιτρινα. Ειναι πολυτελεια.

angelina είπε...

Με βρίσκουν συμφωνη οι προτασεις σου Ηλιανα. Η βιτρινα μιας χωρας ειναι τα κτιρια (και οι ανθρωποι...αλλα μια που ηδη τα σκατωνουμε λιγο εκει...). Εστω, να μη φτασουμε σε ακρα. Δεν μπορουμε να βγαλουμε ενα νομο που να απαγορευει τις τεραστιες, ακαλαισθητες, αντιτουριστικες ταμπελες;;;;; Ας κανουμε τουλαχιστο αυτη την αρχη. Στο κεντρο της Θεσσαλονικης υπαρχουν πολυ καλά κτιρια τα οποια ουτε που φαινονται γιατι 1.εχουν να βαφτουν απο το σεισμο του 78 και 2.δεν φαινονται καν μπαλκονια απο τα "ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ" Ρε φίλε, αν χρειαστω δικηγορο θα έρθω επειδη εχεις την πιο μεγαλη...ταμπελα στο μπαλκονι; Ημαρτον! Δεν το ειχα προσεξει τοσο. Ειχα συνηθισει την θεα τους. Μετα απο καναδυο ταξιδακια όμως στο εξωτερικο πλεον με πιανει τρελα. Χρυσος οδηγος υπαρχει. ταμπελιτσες στην εισοδο έχουν. Τι αλλο θέλουν; Δηλαδη στο Λονδινο και τη Μαδριτη εαν χρειαστεις δικηγόρο (τυχαια λεω) επειδη δεν έχουν ολοκληρη πινακιδα κατω απο το παραθυρο τους, δεν τους βρισκεις; Το οτι υστερουμε και σε αλλα δε σημαινει οτι ειναι πολυτελεια να ασχοληθουμε με τα μικρα. Αλλος θα ασχοληθει με τις χωματερες και τις αποχετευσεις και αλλος με την καλαισθησία. Το να φτανει ενας τουριστας στην Αθηνα και να βλεπει οτι τα κτιρια στην ιδια κατασταση που ειναι και η Ακροπολη, ή να μη μπορει να δει τα αρχαια λογω των πολυκατοικιων δεν ειναι και το καλυτερο. Ας μην ξεχναμε οτι στηριζομαστε σε αυτους να ερθουν εδω για να εχουμε το χειμωνα χρηματα να φτιαξουμε νοσοκομεια για τα νησια μας. Ας ξεκινησουμε απο καπου και μετα γκρεμιζουμε και ξαναχτιζουμε με μερακι και αρχιτεκτινικα (οχι των πολ.μηχανικων) σχεδια τα νεα κτιρια. Μοντερνα ή παραδοσιακά.

Ili είπε...

Προσυπογράφω αυτό που είπε κι η Αντζελίνα. Το να φτιάξει κανείς την καθημερινότητά μας, δε σημαίνει ότι θα μείνουν στην τύχη τους όλα τα υπόλοιπα. Υπάρχουν αρμόδιοι για τα πάντα, ζωή να'χουν ;ρ
Σκεφτείτε μόνο με τι διάθεση ξυπνάτε και ξεκινάτε την ημέρα σας σε μία μονοκατοικία στα προάστια με αυλή, και σε ένα ημι-υπόγειο στο κέντρο της πόλης μέσα στη βρώμα και τη φασαρία. (Το λέω έχοντας εμπειρία και απ'τα δύο, και ξέρω ότι υπήρξα τελείως διαφορετικός άνθρωπος) Και συνειδητοποιήστε ΠΟΣΟ πρωταρχικής σημασίας είναι η καλαισθησία στη ζωή μας. Ακόμα και η εγκληματικότητα μειώνεται, αν θέλετε, ότι ωφελείται ο τουρισμός είναι προφανές, και στην τελική, γιατί βρε αδέρφια είναι τόσο ασήμαντη η δική μας καθημερινή διάθεση;

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητη και ευαισθητη Ηλιανα αν κατι πρεπει να διδαχτουν τα παιδια στα σχολεία μας για τους Αρχαιους ημών προγονους ειναι η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ.Αισθητικη στην γλώσσα ,τις τεχνες, στην καθημερινη μας ζωη ,στην μουσικη ,το τραγουδι......αισθητικη στα παντα ΗΛΙΑΝΑ σε συγχαιρω

Unknown είπε...

Έχω την αίσθηση οτι η αισθητική είναι κάτι που αισθάνεσαι.Αυτή την αίσθηση έχω.
Μήπως έχουμε ξεχάσει να αισθανόμαστε?